Reklama

Święci i błogosławieni

M. Zofia Czeska

Fundatorka, matka i wychowawczyni

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Blisko 400 lat temu m. Zofia Czeska założyła w Krakowie szkołę dla dziewcząt, która istnieje do dziś.

Utworzony przez m. Zofię Czeską i zatwierdzony 31 maja 1627 r. przez bp. Marcina Szyszkowskiego „Dom Panieński Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny” był pierwszą na terenie Rzeczypospolitej żeńską szkołą z internatem. Znajdował się w Krakowie przy ul. Szpitalnej, w gmachu powstałym po rozbudowie kamienic przekazanych przez Fundatorkę. Zorganizowany na wzór konwiktów jezuickich, posiadał kaplicę, kuchnię, refektarz, szatnię, dormitorium, portiernię, infirmerię (sala przeznaczona dla chorych) i salę szkolną. Roztropna Założycielka zakupiła też wsie - Zalas i Grójec niedaleko Krzeszowic, które wydzierżawiła, aby otrzymane fundusze i dary w naturze przeznaczyć na utrzymanie Domu. Dodatkowo część kapitałów ulokowała na dobrach w Ślemieniu, Lasach, Koconiu i Komorowicach koło Żywca. W 1631 r. nabyła też willę z ogrodem na „Błoniu”, w okolicy Kleparza, mającą służyć głównie mieszkankom Domu, jako miejsce odpoczynku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Sierotom potrzebny jest dom

Reklama

Od początku miała jasno wyklarowany cel, dotyczący zarówno jego przeznaczenia, jak i głównych zasad funkcjonowania. Już w „Akcie darowizny” kamienic z 11 października 1621 r. czytamy, że: „wzbudzona będąc miłością ku Panu Bogu i zbawieniu dusz ludzkich, daje i daruje je panienkom sierotom tak stanu szlacheckiego jako i miejskiego na mieszkanie wiecznymi czasy”. Zaś w przedmowie do „Ustaw” podkreślając, że „obrała sobie najmniejsze, dzieci, y sieroty, to jest ubogie y opatrzenia niemające panienki”, krótko przedstawiła zarówno cel, jak i zakres podjętej działalności. Pragnęła, aby dziewczynki „miały wychowanie dobre y z młodości ćwiczone były nie tilko w bojaźni Bożej, w uczciwych y chrześcijańskich obyczajach, ale też y w robotach powierzchownych stanowi Panieńskiemu przynależących: mając wzgląd osobliwie na zachowanie uczciwości dziewiczej”. Pojmowała bowiem, że sierotom nade wszystko potrzebny jest dom, w którym znajdą kochających opiekunów i dobre wychowanie.

Chociaż sama była duszą całego dzieła, normy ustalające „porządek zabaw, ćwiczenia duchownego i postępków”, przygotowane przez „Patres Societatis Jesu, według tego, jako im Pan Bóg do serca poda”, stały się pierwszym zarysem jego ustaw. Pracował nad nimi zwłaszcza ks. Fryderyk Szembek SJ (1575 - 1644), wybitny teolog i znawca prawa kościelnego. W „Dekrecie erekcyjnym” jest „Krótka instrukcja o Domu Panieńskim” oraz wzmianka o „Statutach” zawierających m.in. szczegółowy porządek domowy, stosowane metody wychowawcze, obowiązki opiekunek.

Cel fundacji „oglądnąwszy i przeczytawszy statut” przedstawił 24 maja 1633 r. nuncjusz Honorat Visconti, który wcześniej osobiście wizytował Dom i „przekonał się, jak wszystko w nim jest świątobliwie urządzone i wykonywane”. Pisał, że powstało „w tym celu, aby zamieszkujące i uczęszczające doń dziewczęta były wiernie wychowywane w pobożności wobec Boga, w dobrze ułożonych obyczajach, podobnie były pouczone i ćwiczone w czytaniu, pisaniu i innych niewieścich pracach stosownie do zdolności każdej z nich”.

Mądrość Założycielki

Reklama

Mimo że pierwotne statuty się nie zachowały, główne idee w nich zawarte znajdują się w rękopisie pod nazwą: „Ustawy albo sposób życia Domu Panieńskiego”, opracowanym jeszcze za życia Założycielki, a zatwierdzonym 13 stycznia 1660 r. przez bp. Andrzeja Trzebickiego. Z nich możemy poznać nie tylko zalecenia dotyczące organizacji życia i obowiązków osób w nim przebywających, ale też dotknąć nieco ducha i charyzmatu m. Zofii oraz jej pedagogicznego przesłania. Przenika je matczyna miłość do powierzonych sobie osób oraz mądrość w dobraniu odpowiednich środków i metod wychowawczych.

W Domu przebywały 3 grupy uczennic w wieku od 7 do 14 lat. W pracy nad wychowaniem „Panienek” wspierały ją głównie „Mistrzynie i Oficjalisze”, zwykle młode nauczycielki, które osobiście przygotowała m. Zofia. Tworzyły one pewną całość jedynie przez wspólne nabożeństwa, zamieszkanie, wyżywienie i pracę.

Gdy jednak wiele z nich opuszczało Dom, m. Czeska podjęła starania, aby założyć „Zgromadzenie osób dobrych i poczciwych obyczaiów, któreby nietilko w pobożności chrzesciańskiey ale y w zabawach inszych ręcznych dobrze wyćwiczone były (...) i z wytrwaniem aż do śmierci panienki młode ćwiczeniem chrześcijańskim do wszystkiego dobrego zaprawowały”.

Uważała, że powinny być „Chrystusowymi Pomocnicami w wychowaniu Panienek sposobiąc ie do doskonałego życia chrześcijańskiego; a iako Córki swiatłości, owoce też swiatłości i pobożności chrzescianskiey wydawać maią, tak aby każdy obaczywszy postępki ich dobre, Pana Boga chwalił”. Miały to być „osoby bogoboyne, spokoyne, do miłosiernych uczynków skłonne, w dobrym przedsięwzięciu stateczne, układnych obyczaiów, chrzescianskiey pobożności pilne, do ćwiczenia Panienek sposobne, y któreby chociaż po części wiadome były tego czego drugich uczyć maią”.

Kochać znaczy wymagać

Reklama

Źródło godności „Panienek” oddanych jej na wychowanie widziała m. Zofia w tym, że są „Córkami Chrystusowymi, Krwią Jego Najdroższą odkupione”. Stąd zalecała, aby odnosić się do nich z macierzyńską miłością, „wprawuiąć ie w czystość sumienia, w nabożenstwo, w skromność, w pokorę, w cierpliwość, w języka powściągliwość, w posłuszeństwo bez szemrania”. Miłość miała być też wymagająca. Nie mogła więc lekceważyć i „cierpieć występków ich, iakie są, poswarki, ruszania, mowy nienależące, kłamstwa”, bicie czy przekleństwa. W „strofowaniu” należało unikać „wyrzucania ubóstwa”, nie unosić się „gniewem y niecierpliwością”, działać „raczey łaskawością, zawstydzeniem (...) niżeli karaniem”.

Fundamentem była głęboka formacja religijna zarówno opiekunek, jak i dziewczynek. Na niej bazowało kształcenie umysłu, skupione na nauce katechizmu, czytania, pisania, liczenia i śpiewu oraz praktyczna nauka prac „stanowi panieńskiemu przynależących”, aby umiały „szyć, ponczoszki dziać, prać y ieść warzyć”.

Będąc fundatorką, Zofia Czeska była też matką i wychowawczynią, podejmując „niewypowiedziane prace i starania przez lat 23 (...) około ćwiczenia sierot i różnej kondycji młodych panienek, z miłością wielką, w pobożności, czytaniu, pisaniu, w obyczajach dobrych i ręcznych robotach temu stanowi przyzwoitych”. W czerwcu bieżącego roku będziemy świadkami wyniesienia jej na ołtarze.

2013-04-15 14:39

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Modlitwa w obronie przed terroryzmem w 25. rocznicę męczeństwa bł. Zbigniewa i bł. Michała

[ TEMATY ]

modlitwa

męczennicy

Kraków

błogosławiony

misjonarze

terroryzm

niedziela.pl

O. Zbigniew Strzałkowski i o. Michał Tomaszek

O. Zbigniew Strzałkowski  i o. Michał Tomaszek

We wtorek 9 sierpnia przypada 25. rocznica śmierci Błogosławionych Misjonarzy-Męczenników Zbigniewa Strzałkowskiego i Michała Tomaszka. Tego dnia w Bazylice Franciszkanów w Krakowie podczas każdej Mszy św. wierni przyzywać będą ich wstawiennictwa w obronie przed terroryzmem. Modlić się będą słowami Papieża Franciszka z ostatniej jego prywatnej wizyty u franciszkanów. Msze św. sprawowane będą o godz.: 6.00, 7.00, 8.00, 9.00, 16.30, 18.00 i 19.00. Okolicznościowe kazania wygłosi o. Łukasz Brachaczek.

„Po Mszach świętych wierni uczczą relikwie Błogosławionych” – poinformował gwardian klasztoru o. Piotr Bielenin. „Również będą mogli nabyć różańce z relikwiami II stopnia” (cząstki ich ubrań) – obiecał br. Jan Hruszowiec.
CZYTAJ DALEJ

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Św. Franciszku, naucz nas nie tyle szukać pociechy, co pociechę dawać, nie tyle szukać zrozumienia, co rozumieć, nie tyle szukać miłości, co kochać!

Wszechmogący, wieczny Boże, któryś przez Jednorodzonego Syna Swego światłem Ewangelii dusze nasze oświecił i na drogę życia wprowadził, daj nam przez zasługi św. Ojca Franciszka, najdoskonalszego naśladowcy i miłośnika Jezusa Chrystusa, abyśmy przygotowując się do uroczystości tegoż świętego Patriarchy, duchem ewangelicznym głęboko się przejęli, a przez to zasłużyli na wysłuchanie próśb naszych, które pokornie u stóp Twego Majestatu składamy. Amen.
CZYTAJ DALEJ

NFZ: od wtorku zmiany w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy

2025-09-30 05:57

[ TEMATY ]

NFZ

Ukraina

Adobe Stock

Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina, że od wtorku wchodzą w życie zmiany w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy w związku z wejściem w życie nowelizacji specustawy. Pełnoletni pacjenci tracą m.in. prawo do refundacji leków.

NFZ przypomniał w komunikacie, że we wtorek 30 września 2025 r. wejdą w życie zmiany w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy. Dotyczą one tych obywateli Ukrainy, którzy nie są ubezpieczeni w Polsce, ale na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (tzw. specustawa), ich pobyt w naszym państwie jest uznawany za legalny i mają oni prawo do korzystania m.in. ze świadczeń opieki zdrowotnej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję