Reklama

Sanktuaria

Madonna przewidująca cierpienia

Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w kościele w Ostrowcach k. Nowego Korczyna stanowi skarb i dumę niewielkiej, liczącej ok. 800 osób parafii. Kiedyś musiała być ona znaczna, skoro zdobyła się na budowę dużego murowanego kościoła i zakup obrazu, wykonanego prawdopodobnie w II poł. XVI wieku przez malarza ze szkoły małopolskiej

Niedziela kielecka 8/2015, str. 4-5

[ TEMATY ]

Matka Boża

Maryja

TD

Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i kościół w Ostrowcach

Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i kościół w Ostrowcach

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niewielkie dzisiaj Ostrowce położone są przy starym królewskim trakcie biegnącym z Krakowa do Sandomierza wzdłuż Wisły. Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem – dzisiaj w ołtarzu głównym – znajdował się pierwotnie w nieistniejącym obecnie kościele św. Jana Chrzciciela. Historia obiektu została odtworzona na podstawie m.in. Kroniki Parafii Ostrowce, prowadzonej od 1939 r. przez kolejnych proboszczów.

Wpisany w historię

Reklama

Autorzy kroniki, powołując się na XIX-wieczną tradycję, twierdzą, że pierwszy kościół w Ostrowcach został zbudowany już w 1229 r. przez Jana Naszyona (lub Nejszona), proboszcza wiślickiego. Informacji nie można obecnie potwierdzić. Bardziej prawdopodobny wydaje się być rok 1292, który podaje „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich” (Warszawa 1886 r.). Na pewno parafia Ostrowce istniała już w XIV wieku, gdyż została wymieniona w spisie świętopietrza (1326) i zapewne musiała posiadać kościół. Przekazy źródłowe (Akta Visitationis 1618 r.) przytaczają opis kościoła – na planie prostokąta, murowany z białego kamienia, kryty gontem, wsparty szkarpami. W II poł. XVI wieku kościół został sprofanowany przez kalwinów. Restaurowano go w 1602 r. dzięki staraniom kolatora Sebastiana Nieradzkiego. Wówczas w kościele znajdowały się trzy ołtarze. Gruntownej renowacji i przebudowie kościół poddano w latach 1897 – 1900, gdy proboszczem był ks. Karol Borewicz. Z tamtego czasu pochodzi elewacja z białego kamienia – wapienia stopnickiego, z pobliskiej kopalni w Kamiennej Górze k. Solca. Kościół jest utrzymany w stylu neogotyckim.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Obraz „przewidującej cierpienia”

Brak jest danych, kto namalował ów obraz i na czyje polecenie. Pierwsze wzmianki na temat wizerunku z Ostrowców znajdują się w aktach wizytacji bp. Mikołaja Oborskiego z lipca 1664 r. Wymieniają one trzy ołtarze na murowanych mensach: główny z obrazem św. Jana Chrzciciela oraz dwa boczne: po prawej z obrazem „Zdjęcie z krzyża”, a po lewej – z wizerunkiem Najświętszej Maryi Panny. Być może obraz został zakupiony w warsztacie któregoś z malarzy tworzących dla kościołów małopolskich w czasach restauracji wielu kościołów po okresie kalwinizmu. Wprowadzenie i umacnianie kultu maryjnego było w takich sytuacjach dość powszechną praktyką.

Ks. Wincenty Zaleski SDB w „Sanktuaria polskie” (Warszawa, 1988) pisze, że pierwowzorem obrazu mógł być wizerunek Matki Bożej Opolskiej, znajdujący się w katedrze w Opolu.

Reklama

Obraz, zanim trafił do Ostrowców, musiał wcześniej znajdować się w złych warunkach, bo właśnie w Ostrowcach przeprowadzono jego pierwszą zanotowaną w źródłach renowację. We wspomnianej Kronice Parafii Ostrowce znajduje się zapis: „…Pierwsza renowacja obrazu była w 1625 roku, widać z tego jak cennym zabytkiem jest odnowiony obraz smutnej, bo przewidującej cierpienia Matki Bożej…”. Napis na odwrocie poświadcza, że renowację przeprowadzono właśnie w Ostrowcach. Dotyczyła ona głównie lica malowidła. Nastąpiło prawdopodobnie przemalowanie i zmniejszenie formatu oraz zmiana tła. Obraz umieszczono w ołtarzu bocznym. W 1626 r. miała miejsce konsekracja kościoła i ołtarzy.

Renowacje przez stulecia

W XVII wieku głowy Maryi i Dzieciątka ozdobiono wczesnobarokowymi nimbami i koronami, zamienionymi na nowsze w XVIII wieku. Z tego okresu pochodzą także barokowe, srebrne sukienki z tłoczonymi złoceniami. Bogate zdobienia świadczą, że wizerunek cieszył się dużym kultem. Spis sreber z 1711 r. wymienia: korony srebrne, złocone do obrazu, szaty srebrne z jabłkiem i księgą, kamienie, sznur korali, srebrny złocony naszyjnik zdobiący obraz, a także jedwabną szatę.

W 1818 r. przeprowadzono kolejną renowację. Następna – bardzo dokładna – miała miejsce w 1900 r. Z kolei w 1934 r. obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem przeniesiono do nowego neogotyckiego ołtarza głównego z drewna sosnowego. Zapis z kroniki w 1939 r. znowu poświadcza kiepski stan obrazu: „…ząb czasu bardzo zniszczył ten wizerunek Matki Boskiej…”. Najpoważniejsze w dziejach obrazu prace renowacyjne trwały od 1998 r. Przeprowadzono je na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w ramach pracy dyplomowej Joanny Staszczuk pod kierunkiem Grażyny Korpal. Prace przy koszulkach wykonała Bożena Kupczak. W wyniku zrealizowanych prac odsłonięto w znacznej części malowidło pierwotne, pozostawiono część przemalowań z 1625 r. oraz złocone tło z 1900 r. Kolorystyka uległa „rozjaśnieniu i ochłodzeniu”.

Kult tylko lokalny

Reklama

W XVIII wieku był on jednak dość znaczny, o czym świadczą wota i prace wykonane przy obrazie, a także działalność Bractwa Różańcowego, założonego przez ojców dominikanów 13 lipca 1730 r., wprowadzonego do parafii w Ostrowcach w 1731 r. Bractwo to, o czym informuje ks. Jan Wiśniewski w „Historycznym opisie kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Stopnickiem” (Marjówka 1929), miało zapis 3000 zł na wsi Konary, który „przepadł” po 1772 r., gdy wieś znalazła się w granicach Austrii po I rozbiorze Polski.

Na temat ostrowieckiego kultu mówi co nieco opis kościoła z 1857 r., wymieniając wizerunek, „do którego lud pobożny szczególną tchnie pobożnością jako łaskami słynącej” (pisze o tym m.in. Jarosław Tadeusz Leszczyński w „Sanktuaria Diecezji Kieleckiej”, Kielce 2013).

Jednak nigdy kult nie rozprzestrzenił się poza granice parafii, a nawet nie ma w Ostrowcach odpustu związanego ze świętem maryjnym. Ostatnio wprowadzono nabożeństwa fatimskie, które być może pozwolą powrócić do dawnego kultu maryjnego w ogóle, a w szczególności Matki Bożej Ostrowieckiej.

Ks. Dariusz Matuszewski jest proboszczem w Ostrowcach od pięciu lat i obserwuje gwałtowne kurczenie się parafii – młodzi ludzie nie zostają na gospodarkach, wyjeżdżają za lepszą pracą czy raczej za pracą w ogóle. Ostatnie 3 lata w statystykach parafialnych zapisały się dwukrotną przewagą pogrzebów nad sakramentem chrztu. Pomimo zmniejszania się stanu ludnościowego parafii i jej ubożenia, udało się zrealizować szereg prac renowacyjnych przy ołtarzach – wyłącznie z funduszy parafian i darczyńców. Do końca 2015 r. będą zakończone prace przy trzecim ołtarzu (bocznym).

W Ostrowcach dobrze przyjął się ostatnio kult Miłosierdzia Bożego i wspomniane nabożeństwa do Matki Bożej Fatimskiej. Okazały kościół, iluminowany nocą, wart jest odwiedzenia. W ołtarzu głównym niezmiennie króluje Matka Boża z Dzieciątkiem.

Przykład dobrej sztuki

Obraz ma wymiary 115x72 cm. Maryja trzyma Dzieciątko na lewej ręce, a prawą kładzie na sercu. Postacie Maryi i Dzieciątka przykryte są metalowymi sukienkami, zdobionymi wytłaczanymi motywami kwiatów, na głowach obu postaci – korony. W tle obrazu widoczne są kwiaty lilii. Na zasuwie – św. Jan Chrzciciel w Jordanie, pędzla Stanisława Styczyńskiego (obraz z 1934 r.).

W 1997 r obraz został wpisany do rejestru zabytków województwa kieleckiego. Znawcy przedmiotu określają go jako przykład dobrej sztuki cechowej, wyrosłej z tradycji średniowiecznej, bliskiej tradycji bizantyjskiej ikony.

2015-02-19 11:25

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Transmisja z Godziny Łaski na kanałach Teobańkologii

Przez lata wśród katolików ugruntowała się wiara w to, że Maryja w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia zsyła niezliczone łaski dla duszy i ciała. Pragniemy, aby jak najwięcej osób i w tym roku skorzystało z otwartego nieba w Godzinie Łaski, dlatego 8 grudnia od godz. 12:00 zapraszamy na transmisję modlitwy na kanałach YouTube i Facebook Teobańkologii - informują inicjatorzy akcji.

Podobnie jak rok temu 8 grudnia o godz. 12:00 - chcemy zjednoczyć w tym szczególnym czasie we wspólnej modlitwie. Łączy nas wiara w to, że ten czas to biblijny kairos (pora zbawienia), że „tu i teraz” - przez wstawiennictwo Maryi - mogą dokonać się w nas, w naszym życiu naprawdę wielkie rzeczy. Rok temu sporo ponad 100 000 osób z różnych zakątków Polski i świata zebrało się na transmisji za pośrednictwem Teobańkologii na żywo o 12:00, by zawierzać Maryi wszystko - swoje życie, problemy, nadzieje. Intencje były przeróżne - ludzie prosili o uratowanie małżeństwa, potomstwo, zdrowie, nawrócenie bliskich, opiekę. Napływające po tej wspólnej modlitwie świadectwa są dowodem na to, że Maryja nie pozostawiła bez pomocy tych, którzy się do niej wówczas zwracali - mówił w rozmowie z KAI ks. Teodor Sawielewicz.
CZYTAJ DALEJ

Prof. Bańka: za kilka lat kwitnące będą te parafie, które funkcjonują w sposób synodalny

2025-07-14 07:24

[ TEMATY ]

synod

Logo Synodu

Za kilka lat kwitnące będą te parafie, które funkcjonują w sposób synodalny - powiedział PAP świecki reprezentant Europy na synod o synodalności prof. Aleksander Bańka. Chodzi m.in. o tworzenie rad parafialnych złożonych z ludzi świeckich oraz aktywizowanie kobiet w Kościele - podkreślił.

Sekretariat Generalny Synodu Biskupów opublikował Wytyczne dotyczące aktualnej fazy wdrażania postanowień Synodu o synodalności "Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja", który rozpoczął się w Kościele w październiku 2021 r. i zakończył w październiku 2024 r.
CZYTAJ DALEJ

Małopolskie: Zerwany dach kościoła i blisko 500 osób ewakuowanych z nabożeństwa

2025-07-13 20:25

[ TEMATY ]

burza

Adobe.Stock

W wyniku gwałtownych burz, które w niedzielę po południu przeszły nad Małopolską, uszkodzony został m.in. dach kościoła św. Jakuba w Brzesku, skąd ewakuowano blisko 500 osób uczestniczących w nabożeństwie. W sumie straż interweniowała w regionie 70 razy, głównie z powodu gałęzi blokujących drogi.

Rzecznik prasowy Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP Hubert Ciepły poinformował, że w związku z burzami w regionie strażacy interweniowali 70 razy. Najwięcej zgłoszeń odnotowano w powiecie brzeskim. Dotyczyły one przede wszystkim udrażniania przepustów, usuwania zalegających na drogach i chodnikach połamanych gałęzi.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję