Palma wielkanocna jest jednym z ważniejszych symboli wiosennych Świąt Wielkanocnych. Pan Jezus na osiołku wjeżdżał z Góry Oliwnej do Jerozolimy na święto Paschy. Ludzie gałązkami palm i kwiatami witali Go z wielką radością jako Króla. Jezus podkreślił swą królewską godność przed męką i zmartwychwstaniem.
W Polsce
Na pamiątkę tego wydarzenia obchodzimy Niedzielę Palmową, w Polsce już od średniowiecza. W XI wieku wprowadzono zwyczaj święcenia palm. Ta niedziela zwana jest też „kwietną” lub „wierzbną”, a rozpoczyna najważniejszy i uroczysty Wielki Tydzień – czas wyciszenia, skupienia, kontemplacji przed Triduum Paschalnym. Liturgia tej niedzieli jest bowiem rozpięta między dwoma momentami – radosnej procesji z palmami oraz czytaniem Ewangelii o Męce Pańskiej. W ten sposób Kościół podkreśla, że triumf Chrystusa i Jego Ofiara są ze sobą nierozerwalnie związane. Niedziela Palmowa jest zatem przejawem miłości do życia, odrodzenia, więzi współczesności z przeszłością. Palmy są symbolem odradzającego się życia, sił witalnych, radości. Ich gałązki o tej porze obsypywane są pięknymi, srebrnymi baziami. Wielu poetów i pisarzy, opisując piękno polskiej ziemi, widzi ją przyozdobioną wierzbami.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
W naszym regionie
Pobożność naszych przodków wypielęgnowała wiele zwyczajów i obrzędów związanych z Niedzielą Palmową. By one nie zaginęły, oleszyckie szkoły od wielu lat organizują konkursy na najpiękniejszą palmę. Z inicjatywy nauczycielki Agnieszki Kapel zapoczątkował je Zespół Szkół w Oleszycach, organizując w 1994 r. po raz pierwszy konkurs dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z powiatu lubaczowskiego. Od 9 lat organizuje je również Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II dla przedszkolaków, szkół podstawowych i świetlic wiejskich z gminy Oleszyce.
– Organizowany przez nas corocznie konkurs ma na celu popularyzować tradycję wykonywania palm wielkanocnych, pogłębić więzi z regionem, kultywować znaczenie tradycji, utrwalić wiedzę na temat symboliki i ważności palm w obrzędowości ludowej oraz pobudzić aktywność twórczą. Chodzi nam o to, by dziadkowie i rodzice przekazali umiejętność przyozdabiania kwitnących gałązek wierzbowych barwinkiem, cisem, widłakiem, sitowiem, bukszpanem, gałązkami kwitnących drzew, wstążkami, kolorowymi papierami i innymi materiałami. By tworzyła się wielopokoleniowa tradycja przekazywania „obrazów z przeszłości”, czy jak mówią inni, „był powrót do korzeni i źródeł” – do tego, co ponadczasowe. By dziedzictwo naszych ojców zachowano i ochroniono dla przyszłych pokoleń – wyjaśnia dyrektor szkoły Agata Adamska.
Reklama
W Oleszycach
W jeden z dni tygodnia przed Niedzielą Palmową (w tym roku 16 marca) hala widowiskowo-sportowa Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Oleszycach przybiera świąteczny charakter. Centralne miejsce zajmuje wystawa palm nagrodzonych i wyróżnionych przez jurorów w kolejnej edycji konkursu na najpiękniejszą palmę. Każdy oddział przedszkolny, każda klasa nauczania początkowego i świetlica wiejska pod okiem swego wychowawcy i opiekuna wykonują palmę na konkurs. Uczniowie klas IV-VI robią palmy indywidualnie. Po bokach hali rozstawione są stoły – ślicznie udekorowane, ze smakołykami i wypiekami świątecznymi, przygotowanymi przez panie z Kół Gospodyń Wiejskich z oleszyckiej gminy. Wnętrze hali wypełniają nie tylko uczniowie szkół i nauczyciele, ale zaproszeni goście, przedstawiciele urzędów, instytucji, organizacji, stowarzyszeń działających w gminie, bo to jest święto całej społeczności gminnej. Uczniowie prezentują część artystyczną. Odczytany jest protokół jurorów, zwycięzcy prezentują swoje nagrodzone palmy, a burmistrz Oleszyc Andrzej Gryniewicz wręcza im nagrody. Konferansjerzy przypominają symbolikę Niedzieli Palmowej i wierzenia związane z palmami.
Symbolika palmy
Oprócz sakralnego palma ma jeszcze inne znaczenie. Wg wierzeń ludowych, człowiek wychłostany poświęconymi w kościele palmami stawał się odporny na choroby. Połykane pączki gałązek wierzbowych miały chronić przed chorobami gardła i krtani. Bazie z poświęconych palm zmieszane z ziarnem wkładali chłopi pod pierwszą zaoraną skibę, by zapewnić urodzaj. Krzyżyki zrobione z gałązek palm wtykano na rogach pola, by chronić zasiewy przed gradobiciem i burzami. Wypędzane wiosną na pastwiska bydło dotykano gałązkami palm, by chroniły je przed chorobami. Wystawiano w oknach palmy, by chronić domy przed piorunami. Wysokie palmy przynosiły ich wykonawcom długie życie, a piękne palmy sprawiały, że dzieci będą dorodne.
W Wielką Sobotę palmy są palone, a popiół przechowywany do posypania głów wiernych w Środę Popielcową. To tylko niektóre z wierzeń związanych z poświęconymi palmami. Oleszyckie święto tradycji i kultury ludowej kończy się degustacją potraw i wypieków świątecznych. Palmy zaś są święcone w Niedzielę Palmową. Św. Jan Paweł II w 1999 r. w Łowiczu mówił: „Nie można dobrze służyć narodowi, nie znając jego dziejów, bogatej tradycji i kultury. Polska potrzebuje ludzi otwartych na świat, ale kochających swój rodzinny kraj”. To wskazanie realizuje Szkoła Podstawowa w Oleszycach, nosząca jego imię od 25 lat.
