Reklama

Rodzina

Religijność a jakość życia seniora

Pozwalają uporządkować przeszłość, nadać sens obecnym doświadczeniom oraz przygotować się do tego, co w przyszłości. Bez religijności i duchowości egzystencja seniora byłaby trudna do zniesienia

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ostatnich latach coraz więcej miejsca zarówno w badaniach naukowych, jak i w dyskusjach w przestrzeni publicznej poświęca się tematyce starości i starzenia się. Nie dzieje się to bez powodu. Już od ponad 100 lat obserwuje się na świecie zmiany demograficzne wywołane zwiększaniem i utrzymywaniem się wysokiego odsetka osób starszych w krajach rozwiniętych oraz przyspieszaniem procesu starzenia się ludności w krajach rozwijających się.

Seniorzy w liczbach

Według prognoz Organizacji Narodów Zjednoczonych, odsetek ludności Europy powyżej 65. roku życia do 2030 r. wyniesie 23,8 proc., co oznacza, że liczba seniorów podwoi się w porównaniu z 1990 r. Wśród państw europejskich, w których odsetek osób starszych (65+) w społeczeństwie przekroczył 20 proc., są m.in. Włochy, Niemcy, Grecja. Również w Polsce w ostatnich latach obserwuje się gwałtowny przyrost odsetka osób starszych. Obecnie osoby w wieku powyżej 65 lat stanowią ponad 15 proc. ogólnej populacji ludności w naszym kraju. Według prognoz, w 2050 r. Polska stanie się jednym z krajów europejskich z najwyższym współczynnikiem starości. Liczba seniorów wzrośnie u nas dwukrotnie, co oznacza, że seniorzy będą stanowili 30 proc. ogółu ludności. Bardzo ważnym czynnikiem, który należy brać pod uwagę w kontekście starzejącego się społeczeństwa, jest wydłużanie się okresu ludzkiego życia. W perspektywie zmian demograficznych oznacza to wzrost odsetka osób powyżej 80. roku życia w subpopulacji osób starszych. Według danych Eurostatu, obecnie udział najstarszej grupy osób (80+) wynosi ok. 4 proc. w ogólnej populacji Polski, a w 2050 r. wzrośnie do prawie 10 proc. Dane demograficzne nie pozostają bez konsekwencji dla planowania polityki społecznej wobec starzejącego się społeczeństwa. Z jednej strony trzeba podejmować działania mające na celu aktywizację społeczną osób starszych, z drugiej – dużym wyzwaniem dla polityki jest stworzenie odpowiedniego systemu opieki nad osobami wymagającymi pomocy oraz opiekunami formalnymi i nieformalnymi, a także wsparcia dla nich.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Jakość życia pod lupą

Drogą, która prowadzi do najbardziej obiektywnego rozeznania potrzeb osób starszych, są badania nad jakością życia. Dają one najlepszą ocenę sytuacji seniorów i umożliwiają prowadzenie efektywnych działań, które mają na celu wspieranie tej właśnie grupy społecznej. W literaturze przedmiotu można odnaleźć liczne i zróżnicowane (uwzględniające różne perspektywy i obszary życia człowieka) definicje „jakości życia”, co zdaniem dr Morag Farquhar, wynika z tego, że różni ludzie cenią różne rzeczy. Już zatem sam ten fakt potwierdza, że jakość życia jest pojęciem złożonym, wielowymiarowym i trudnym do zdefiniowania. Najczęściej jest ona rozumiana jako „osobisty, ocenny bilans pozytywnych i negatywnych cech, statusów, sytuacji, stanów oraz zdarzeń charakteryzujących życie konkretnej osoby, obejmujący jej doświadczenia w sferze biologicznej, psychologicznej, interpersonalnej, społecznej i ekonomicznej”. Pozytywna ocena pewnych dziedzin życia, istotnych z punktu widzenia jednostki, będzie wpływała na pozytywną ocenę jakości życia, natomiast niezadowolenie z określonej płaszczyzny życia, do której jednostka przywiązuje wagę, może się przyczynić do obniżenia poziomu zadowolenia z życia w ogóle.

Gdy mówi się o jakości życia osób starszych, warto skoncentrować uwagę na badaniach jakości życia prowadzonych wśród tej grupy społecznej. Przegląd badań nad jakością życia seniorów przeprowadzony przez prof. Zbigniewa Woźniaka umożliwił wskazanie tych obszarów/sfer życia osób starszych, które wpływają na ocenę jakości ich życia. Wynika z nich, że osoby starsze oceniają jakość życia na podstawie takich parametrów, jak:

1) fizyczna i umysłowa sprawność i chorobowość;

2) systematyczność i dostęp do leczenia i rehabilitacji;

Reklama

3) uwarunkowania środowiskowe – warunki mieszkaniowe, standard życia, przynależność do grup, stan rodzinny, system wsparcia;

4) możliwości wypoczynku i rekreacji w miejscu zamieszkania, warunki transportu publicznego, poczucie bezpieczeństwa;

5) styl życia, sposób odżywiania się, palenie tytoniu, konsumpcja alkoholu, uprawianie ćwiczeń fizycznych, uczestniczenie w działalności rekreacyjnej, samodoskonalenie się, praktyki religijne, działalność na rzecz najbliższego otoczenia;

6) cechy osobowościowe związane z umiejętnością radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, pokonywania stresu, przystosowywania się do zmian, z życzliwością wobec innych, postawami wobec starości;

7) warunki ekonomiczno-bytowe – dochody z emerytur, rent, inne formy finansowego wsparcia;

8) cechy demograficzno-społeczne (wiek, płeć, wykształcenie, stan cywilny, status społeczny osiągnięty w przeszłości).

Wachlarz potrzeb

W omówieniu zagadnienia jakości życia współczesnych seniorów nie sposób pominąć tego obszaru życia, który jest związany z życiem religijnym i duchowym. W koncepcji jakości życia przedstawionej powyżej życie religijne pojawia się w sferze związanej ze stylem życia. Aby móc zobaczyć, jaką rolę odgrywa czynnik duchowy w funkcjonowaniu osoby starszej, warto się odnieść do koncepcji jakości życia opartej na teorii potrzeb. W ujęciu psychologicznym najbardziej znana jest typologia potrzeb według Abrahama Maslowa. Jednak według Marii Susułowskiej, niektóre z nich się nasilają i dają o sobie znać w stopniu większym niż w poprzednich etapach życia. Starość jest fazą życia, w której zmieniają się ważność i intensywność poszczególnych potrzeb. Silniej są odczuwane potrzeby np. bezpieczeństwa, przynależności oraz szacunku. Szczególnie ważne są również potrzeby społecznej użyteczności, akceptacji i więzi emocjonalnej, nadają one bowiem sens życiu starzejącego się człowieka. Szczególnie istotne są też potrzeby o charakterze psychospołecznym. Dla seniorów ważne jest ponadto zaspokajanie potrzeb religijnych i duchowych. Porządkują one ludzką egzystencję i pozwalają się oswoić z nieuchronnością śmierci jako zakończeniem etapu życia na ziemi. Dzięki udziałowi w nabożeństwach obok potrzeb duchowych zaspokajane są również potrzeby społecznych kontaktów i uznania.

Reklama

Sfera duchowa

Sfery duchowa i religijna decydują o wielu kwestiach życiowych osoby starszej – w zakresie zarówno sensu i celu życia, jak i odpowiedzi na pytania o jego wartość: co będzie, kiedy umrę, co będzie dalej i czy to, co robiłem w życiu doczesnym, będzie miało jakiekolwiek znaczenie dla życia wiecznego. Pozwalają uporządkować przeszłość, nadać sens obecnym doświadczeniom (np. cierpienia fizycznego) oraz przygotować się do tego, co będzie w przyszłości. Brak rozpoznania z perspektywy zarówno subiektywnej, jak i obiektywnej tej sfery człowieka uniemożliwia pełne i rzetelne rozpoznanie jakości życia starszego jako osoby; pomijanie tego wymiaru życia zubaża obraz jego jakości.

Religijność i duchowość są ważnym aspektem życia osób starszych, uwidaczniającym się w częstości i jakości podejmowanych praktyk. Z badań prowadzonych obecnie nad potrzebami egzystencjalnymi wynika również, że religia i jej wymiar duchowy są podstawą poczucia sensu życia, pozytywnego życiowego bilansu, rozumienia własnego życia i dokonań, rozumienia doświadczenia chorób, cierpienia i jego sensu czy tego, co człowieka czeka po śmierci.

Religijność i duchowość to subiektywny wymiar funkcjonowania człowieka w przestrzeni sacrum. Dla osób starszych jest tym, co daje wiarę i nadzieję na bycie pod opieką Opatrzności Bożej, daje poczucie bezpieczeństwa, porządkuje rozumienie doświadczeń, pozwala wytłumaczyć bieg życiowych zdarzeń i nadawać im sens oraz daje siłę do pokonywania tego, co trudne, nieprzewidywalne, nowe, naznaczone cierpieniem. W trudnych chwilach daje wsparcie i motywuje do podejmowania nowych działań lub zmiany obecnych.

Religijność i duchowość są zatem tymi aspektami życia osoby starszej, bez których nie da się dokonać pełnej i obiektywnej oceny jakości życia człowieka jako osoby, jako istoty ludzkiej.

Ks. dr hab. Norbert G. Pikuła – Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

2019-11-13 08:09

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Benedykt XVI: osoby starsze bogactwem społeczeństwa

[ TEMATY ]

Benedykt XVI

starość

osoby starsze

BOŻENA SZTAJNER

„Jesteście dla społeczeństwa bogactwem, także kiedy przeżywacie cierpienia i choroby” – powiedział Papież, odwiedzając dziś rodzinny dom seniora „Viva gli Anziani” (Niech żyją starsi!) prowadzony przez Wspólnotę Sant’Egidio w rzymskiej dzielnicy Monteverde. Ojciec Święty przybył do tego ośrodka z okazji Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej.

CZYTAJ DALEJ

Roxie Węgiel: Wiara w Boga wyznacza mi kierunek życia

2024-03-26 09:42

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Mat.prasowy/Pasja

Roxie Węgiel

Roxie Węgiel

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję