Ksiądz Twardowski napisał, że „kocha deszcz, który pada czasami w Komańczy”, a ja, gdy byłem tam kilka dni temu, pokochałem śnieg. Przez noc wokół domu Sióstr Nazaretanek, gdzie prymas Wyszyński spędził ostatni rok internowania, napadało tyle śniegu, że trudno było ruszyć się z miejsca. Zasypane drogi, ograniczona możliwość poruszania się, jednym słowem – życie w obostrzeniach już nie tylko z powodu epidemii.
Można było się poczuć jak uwięziony prymas. Na parę godzin trzeba się było zatrzymać, aktywność sprowadzić do jednego miejsca: małej wspólnoty, i skupić się nad tym, co Opatrzność Boża uczyniła charyzmatem tego domu – nad uwięzieniem prymasa.
Siostra przełożona, widząc mnie przy odśnieżaniu, zapytała: „Ciekawe, co ksiądz prymas chce powiedzieć księdzu biskupowi przez ten śnieg i zimę”. To pytanie stało się moim zadaniem. Widok zaśnieżonego pomnika kardynała nasunął mi najpierw myśl o tym, czy czekanie na beatyfikację nie zamrozi i nie zasypie naszego myślenia o jego dziedzictwie i nauczaniu. A może odwrotnie – kiedy na wiosnę śniegi stopnieją, ta zima stanie się błogosławioną winą, „nawadniającą” jeszcze bardziej wstawiennictwem prymasa nasze życie osobiste, kościelne i narodowe? Może Bóg czeka, aby każdy z nas usłyszał, co chce mu powiedzieć niezłomny kardynał?
Moim ulubionym miejscem w zaśnieżonej Komańczy stał się mały chórek przyklejony do kaplicy, na którym prymasowi wolno było się modlić. Z tego miejsca mógł też patrzeć z daleka na gromadzący się lud Boży. Taki przykład zdalnego bycia w Kościele. Teraz też wiele musieliśmy robić zdalnie. Ale czy zdalnie to znaczy bezowocnie? Rok internowania w Komańczy był chyba najbardziej owocnym czasem dla Prymasa Tysiąclecia. To wtedy rodziły się Jasnogórskie Śluby Narodu, program Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski. Rodziły się jasna wizja i strategia na kolejne dziesięciolecia Kościoła w Polsce. Odosobnienie i konieczny dystans dały prymasowi możliwość czegoś, co on sam nazywał „nadspojrzeniem” – nad historią Polski, Kościoła, wiary. Diabeł, pan podziałów, uczy nas patrzenia z dołu, przez pryzmat jednej części, jednej wrażliwości, prywatnego punktu widzenia.
Reklama
Może ten czas epidemicznego ograniczenia jest czasem na takie właśnie patrzenie na wiarę i Kościół? „Choć musiałem milczeć, to w mocy Bożej leżało mówić za mnie” – zanotował kardynał w Zapiskach więziennych.
Wierzył, że jego milczenie, niemożność działania uruchamia jeszcze bardziej moc Bożą. Bóg nas sprawdza w naszych trudnościach, na ile tak naprawdę wierzymy w Boże działanie, a na ile ufność pokładamy we własnych siłach. Internowanie to też możliwość niewidocznego bycia dla innych. Modlitwy, cierpienia, działania dla drugich bez eksponowania siebie. Ksiądz prymas zrozumiał przez to, że Bóg chce, żeby to już nie królowie i władcy, nie prymasi i biskupi, ale by sam naród ślubował wierność Bogu, Krzyżowi i Ewangelii, bo siła Kościoła to życie w łasce każdego pojedynczego członka Ciała Chrystusowego.
To nie słabość Kościoła jest przyczyną rozpadu moralnego, ale rozpad moralny ludzi wierzących jest przyczyną słabości Kościoła. W ciszy i zdalnym działaniu prymasa rodziła się też dalekowzroczna strategia życia Kościoła, bo Kościół – na każdym swoim poziomie i w każdej swojej wspólnocie – potrzebuje strategii, jasnej wizji na wiele lat, a nie pojedynczych eventów, potrzebuje organicznej pracy pośród ludu Bożego, a nie przesadnego zajmowania się sobą. Czy, gdy minie wreszcie pandemia, będziemy mieć jakąś duchową i duszpasterską strategię? Czy też chcemy jakoś przeczekać ciemność, myśląc, że jak wróci światło, to będzie, jak było?
Lubię śnieg, który pada czasami w Komańczy, kiedy wszystko staje się „proste jak wiersze”, gdzie „krzyże żadne nie krwawią, gdy jest świętość i spokój”.
Archiwum bp. Andrzeja Przybylskiego
