Ks. Tomasz Zmarzły: Skąd zainteresowanie tematyką związaną z dzwonami?
Jakub Mucha: Dzwonami zacząłem się interesować jeszcze we wczesnoszkolnych latach. Wszystko zaczęło się od tego, że gdy wychodząc po Mszy św. z kolegiaty św. Wojciecha i św. Katarzyny w Jaworznie, usłyszałem bijący tam dzwon i zainteresowało mnie to. Od tamtego momentu, gdy tylko byłem w pobliżu jakiegoś kościoła przysłuchiwałem się jak biją tam dzwony. Początkowo tylko słuchałem, a z czasem zacząłem oglądać filmy na YouTube poświęcone tej tematyce. Wiele osób z Polski i zagranicy wrzucało tam nagrane przez siebie filmy. W końcu przyszedł mi do głowy pomysł, że może i ja spróbowałbym nagrać jakieś dzwony. Najpierw robiłem to na własny użytek, ale potem założyłem swój kanał o nazwie „Campanas Poloniae” i od tamtego czasu regularnie umieszczam tam nagrania.
Gdzie obecnie znajdują się największe dzwony w Polsce, a jakie są najcenniejsze czy najstarsze w diecezji sosnowieckiej?
Największym współczesnym dzwonem w Polsce jest „Maryja Bogurodzica”, znajdujący się w bazylice w Licheniu, waży ok. 14 700 kg. Został odlany w ludwisarni Capanniego we Włoszech w 1999 r. Stanowi wotum Polaków za 2000 lat chrześcijaństwa. Z kolei największym zabytkowym dzwonem na terenie naszego kraju jest „Zygmunt” z katedry wawelskiej. Waży on ok. 9 600 kg. Został ufundowany przez króla Zygmunta I Starego. Wykonał go w Krakowie Hans Behem z Norymbergi w 1520 r. W naszej diecezji sosnowieckiej, z dotychczas zdobytych przeze mnie informacji, jednym z najcenniejszych wydaje się dzwon z kościoła św. Brata Alberta w Jaworznie-Pieczyskach. Nie ma na jego temat jakichś dokładnych informacji, ale po jego kształcie i charakterze dźwięku można się domyślać, że pochodzi z czasów średniowiecza. Wymaga to jeszcze szczegółowszych badań.
Na czym polega projekt badawczy „Corpus Campanarum Poloniae” i jaki ma cel?
„Corpus Campanarum Poloniae” to ogólnopolski projekt realizowany przez Polską Akademię Nauk, mający na celu zebranie danych na temat dzwonów, głównie zabytkowych, związanych z ziemiami polskimi. Dane są gromadzone w oparciu o zapiski z kronik parafialnych i miejskich, a także na podstawie badań i obserwacji terenowych.
Tematyka dziedzictwa ludwisarskiego nie jest zbyt popularna. Czy dotychczas ktoś prowadził takie badania i gdzie szukać informacji na powyższy temat?
Tematyka ludwisarska to obszar badań wciąż nieodkryty do końca. Nieliczni znawcy tematu w Polsce prowadzili badania nad dzwonami, powstało nawet na ten temat kilka książek. Także w Internecie znaleźć można wiele ciekawych artykułów na temat zabytkowych i współczesnych dzwonów. Oprócz mnie, w Polsce działa kilkunastu pasjonatów, którym tak samo jak mnie leży na sercu los tych wymownych głosów historii. Jeżeli mówimy o dziedzictwie, to myślę, że ważne jest uświadomienie księżom, jak cennymi instrumentami są dzwony i jak ważne jest dbanie o ich dobry stan. Raz na rok należałoby sprawdzić czy osprzęt się nie zużył lub czy coś się nie rozregulowało. Często proboszczowie nie zdają sobie sprawy, jak cenne zabytki są zawieszone na wieżach ich parafialnych kościołów. Wytworzone przez człowieka dzwony nie tylko obwieszczają najważniejsze etapy życia człowieka, lecz przede wszystkim przypominają o Bogu, Jego chwale i potędze.
