Reklama

Aspekty

Pomocna dłoń prymasa

Jubileusz półwiecza istnienia naszej diecezji skłania do przypomnienia roli Prymasa Tysiąclecia, jaką odegrał w tamtym czasie w integracji Ziem Zachodnich z Macierzą.

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 25/2022, str. IV

[ TEMATY ]

bp Wilhelm Pluta

bulla papieska

Archiwum Aspektów

Bulla nominacyjna bp. Wilhelma pluty na pierwszego biskupa diecezji gorzowskiej

Bulla nominacyjna bp. Wilhelma pluty na pierwszego biskupa diecezji gorzowskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Papież Paweł VI bullą Episcoporum Poloniae Coetus 28 czerwca 1972 r. ustanowił stałą organizację kościelną na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Podziałowi i reorganizacji uległa także dotychczasowa Administracja Apostolska w Gorzowie. Z jej terenu powstały nowe diecezje: szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska, a na pozostałych ziemiach zorganizowana została diecezja gorzowska.

Pierwsze poważniejsze zmiany w funkcjonowaniu naszego Kościoła lokalnego miały miejsce jednak już kilka lat wcześniej. Jakby przygotowując się do nadchodzących zmian, w marcu 1967 r. Gorzów odwiedził specjalny wysłannik papieża Pawła VI kard. Agostino Casaroli. W wyniku podjętych decyzji zmienił się status rządcy Ordynariatu Gorzowskiego. 25 maja 1967 r. bp Wilhelm Pluta został podniesiony do rangi administratora apostolskiego bezpośrednio podlegającego Stolicy Apostolskiej. Tym samym bp Pluta przestawał być wikariuszem generalnym Prymasa Polski dla terytorium kościelnego o nazwie Gorzów, a stał się rządcą administracji, która odtąd podlegała Stolicy Świętej. Kanonicznie teren Administracji Apostolskiej Gorzowskiej obejmował jednak ciągle ziemie dawniej należące do archidiecezji wrocławskiej, diecezji berlińskiej i Wolnej Prałatury Pilskiej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ten ważny rok

Tak było do czerwca 1972 r. Kanonicznie erygowana diecezja gorzowska została włączona do metropolii wrocławskiej, a jej pierwszym biskupem diecezjalnym mianowano dotychczasowego administratora apostolskiego bp. Wilhelma Plutę. Obszar diecezji gorzowskiej wynosił w 1972 r. 15.572 km2. Na ten stan składały się także tereny przyłączone do diecezji z obszaru archidiecezji wrocławskiej: Głogów, Szprotawa, Żagań, Żary, Nowa Sól i okolice. W myśl postanowień bulli „Diecezja Gorzowska obejmować będzie terytorium Województwa Zielonogórskiego, które odłączamy od Archidiecezji Wrocławskiej, od Diecezji Berlińskiej i od Prałatury Pilskiej; ponadto terytorium powiatu Trzcianka i miasta Piły, które też wyłączamy z Prałatury Pilskiej. Stolicą Biskupa będzie miasto Gorzów Wlkp. Diecezja Gorzowska będzie należeć do Metropolii Wrocławskiej, a jej Biskup będzie podlegał Metropolicie Wrocławskiemu po myśli obowiązującego prawa”. Pracowało na jej terenie 400 kapłanów diecezjalnych i zakonnych. Nowo powstała diecezja pokrywała się zasadniczo z obszarem województwa zielonogórskiego z lat 1950-1975. W pozostałych diecezjach rządy pasterskie objęli dotychczasowi biskupi pomocniczy z Gorzowa; ordynariuszem w Szczecinie został bp Jerzy Stroba, a w Koszalinie bp Ignacy Jeż.

Reklama

Troska

Zgodnie z treścią bulli Episcoporum Poloniae Coetus kard. Stefan Wyszyński, jako prymas Polski, został wyznaczony do czuwania nad poprawnym wykonaniem postanowień papieskich. Należy podkreślić, że kard. Wyszyński od samego początku przywiązywał dużą wagę do właściwego funkcjonowania Kościoła na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim. Usilnie zabiegał na rzecz integracji tych ziem z Macierzą. Dążył do stabilizacji organizacji kościelnej. W 1969 r. udał się w tej sprawie do Rzymu, aby przedłożyć Pawłowi VI memorandum w sprawie uregulowania organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Jeszcze 31 maja 1972 wysłał list do Pawła VI, w którym prosił o erekcję diecezji lubuskiej ze stolicą w Gorzowie, erekcję diecezji kamieńskiej ze stolicą w Szczecinie oraz erekcję diecezji kołobrzeskiej ze stolicą w Koszalinie. Podobnie już po wydaniu przez Stolicę Apostolską dokumentów powołujących diecezje kard. Wyszyński udał się w dniu 9 listopada 1972 r. wraz ze specjalną delegacją polskich biskupów do papieża Pawła VI, by podziękować za decyzje dotyczące regulacji diecezji na Ziemiach Zachodnich i Północnych. W wygłoszonym przy tej okazji przemówieniu prymas „wyraził słowa wdzięczności całego Kościoła i Narodu Polskiego za decyzje, wydane na mocy najwyższej władzy Głowy Kościoła. Decyzje były bardzo oczekiwane przez Episkopat, Duchowieństwo i wiernych oraz nasze Władze Państwowe”. Prymas podkreślił także, że „decyzje te, mając charakter wybitnie pastoralny, ułatwiają pracę Kościoła oraz przyczyniają się do zwartości organizacji Kościoła w Polsce. Ponieważ dotyczą one prastarych Ziem Polskich, mają też doniosłe znaczenie dla polskiej racji stanu”.

Reklama

Ocena

Prymas wyraźnie podkreśla, że administracja kościelna w Gorzowie do roku 1972 była żywotnym Kościołem lokalnym, którego rządca miał te same uprawnienia jak inni ordynariusze w Polsce i dodaje, że „był to stan faktyczny i kanoniczny, uznany przez Stolicę Apostolską”. W źródłach znajdujących się w naszym Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze można znaleźć list, w którym prymas podkreśla: „Przereorganizowanie Administracji Apostolskiej w Gorzowie w r. 1972 pociągnęło za sobą utworzenie dwóch (podkr. moje) nowych diecezji z terenu Administracji Apostolskiej i podniesienie dotychczasowej Administracji do godności diecezji. Gorzów jako stolica Administracji Apostolskiej pozostał stolicą diecezji Gorzowskiej z tym samym Ordynariuszem. A więc czynnik miejsca, osoby Ordynariusza oraz przeszłości, która wytworzyła tradycję żywotnego Kościoła lokalnego, stanowi o precedensowym charakterze diecezji gorzowskiej w stosunku do diecezji koszalińskiej i szczecińskiej”. Niezwykle ważną uwagę zamieszcza kard. Wyszyński na koniec listu wyjaśniając, że „ową procedencję określamy tradycyjnie przymiotnikiem „macierzysta”. Dlatego też zasady podziału muszą brać pod uwagę ową „macierzystość” i aplikować zasady stosowane w Kościele powszechnym”.

Wraz z kanonicznym utworzeniem diecezji gorzowskiej bp Pluta zabiegał u Stolicy Apostolskiej o utworzenie w Gorzowie kapituły katedralnej. Widział w tym zespole ważną instytucję życia kościelnego, podkreślającą normalizację życia religijnego na Ziemi Lubuskiej. Kapituła została utworzona na mocy bulli Cathedralia Collegia 28 listopada 1972 r. Instalacji kapituły dokonał bp Pluta 6 marca 1973 r. w Gorzowie.

Dotychczasowi sufragani z Gorzowa Jerzy Stroba i Ignacy Jeż zamieszkali w swoich diecezjach. W tej sytuacji pojawiła się potrzeba wyłonienia nowego biskupa pomocniczego dla diecezji gorzowskiej. Został nim wykładowca Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu ks. Paweł Socha CM. W roku 1976 na terenie diecezji gorzowskiej mieszkało 1,03 miliona mieszkańców. Diecezja była podzielona na 20 dekanatów i 202 parafie. Na tym terenie pracowało 276 księży diecezjalnych i 147 zakonnych. Zapewniali oni służbę Bożą w 198 kościołach parafialnych, 417 kościołach i kaplicach filialnych oraz w 43 kościołach i kaplicach pomocniczych.

2022-06-14 11:18

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rocznica śmierci bp. Wilhelma Pluty

W katedrze gorzowskiej 21 stycznia odprawiona została Msza św. upamiętniająca 31. rocznicę śmierci sługi Bożego bp. Wilhelma Pluty. Rocznicowa liturgia zgromadziła wszystkich biskupów naszej diecezji, kapłanów, kleryków, rodzinę bp. Pluty oraz diecezjan i osoby życia konsekrowanego. Wspólnej modlitwie przewodniczył bp Tadeusz Lityński

Uroczystość rozpoczęła się już w piątek wieczorem, gdy bp Lityński zaprosił na wspólną kolację do Instytutu im. Bp. Wilhelma Pluty w Gorzowie rodzinę Sługi Bożego. To już tradycja styczniowych modlitw o rychłą beatyfikację naszego kandydata na ołtarze. Jest czas na wspomnienia, ale także przekazanie informacji o stanie procesu beatyfikacyjnego krewnym bp. Pluty.

CZYTAJ DALEJ

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Sąd: areszt dla trojga zatrzymanych ws. Funduszu Sprawiedliwości

2024-03-28 17:20

[ TEMATY ]

sąd

zatrzymanie

Fundacja Profeto

Adobe Stock

Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa przychylił się do wniosku prokuratury i zastosował trzymiesięczny areszt dla trojga zatrzymanych ws. Funduszu Sprawiedliwości. Chodzi o dwie urzędniczki i beneficjenta środków z Funduszu Sprawiedliwości księdza z Fundacji Profeto.

Jak poinformował wiceprezes sądu ds. karnych Grzegorz Krysztofiuk, sąd zdecydował o aresztowaniu na trzy miesiące ks. Michała O., Karoliny K. oraz Urszuli D.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję