W miejscowości Gębice, 20 kilometrów od Lubska, przy szosie
prowadzącej do Gubina, latem 1939 r. w zabudowaniach majątku ziemskiego
hitlerowcy umieścili kilkudziesięciu jeńców czeskich, dając tym samym
początek jednemu z setek obozów pracy przymusowej, tzw. "Anfanglagerów",
miejsc mordu (np. w Obrzycach, gdzie w latach 1942-1945 uśmiercono,
a raczej zamordowano około 18 tys. chorych ludzi). Winni zamordowania
2,5 tys. osób - pielęgniarka Amanda Ratajczak i pielęgniarz Hermann
Gulke zostali skazani w 1945 r. przez radziecki sąd wojskowy w Międzyrzeczu
na karę śmierci. Wyrok został wykonany.
W Gębicach powstał Stalag III B Fuarstenberg - Filia
Amtitz. Pod koniec kampanii wrześniowej 1939 r. zaczęto tu zwozić
polską ludność cywilną, ujętą w czasie ewakuacji na wschód, a pochodzącą
z terenów województwa poznańskiego, pomorskiego, łódzkiego oraz okolic
Warszawy. Wśród ludności cywilnej więziono tu również przez okres
blisko trzech miesięcy grupę księży i zakonników z Niepokalanowa
z ojcem Maksymilianem Kolbe na czele.
W połowie października 1939 r. część ludności cywilnej
zwolniono, część natomiast skierowano do pracy przymusowej. Do obozu
zaczęto sprowadzać jeńców polskich wziętych do niewoli w kampanii
wrześniowej. W listopadzie obóz przeniesiono w okoliczne pola, gdzie
rozbite zostały namioty, a teren ogrodzony został drutem kolczastym
oraz otoczony posterunkami. Przeciętny stan jeńców wahał się w granicach
20-25 tys. osób. Stan ten uległ jednak ciągłym zmianom, ponieważ
jeńców dzielono na mniejsze grupy, wysyłano do obozów w głębi Rzeszy,
niektórych natomiast kierowano do pracy na roli.
Jeńcy, pozbawieni elementarnych warunków sanitarnych,
cierpieli z powodu głodu, zimna i chorób. Jesienią 1939 r. zamordowano
pierwszych jeńców. Wśród nich był jeniec o nazwisku Behrend. Zamordowano
go tylko z tego powodu, iż był wyznania mojżeszowego. W maju 1940
r. jeńców pozbawiono ich statusu i skierowano do pracy przymusowej
jako robotników cywilnych. Obóz został zamieniony w punkt zborny
dla robotników cywilnych różnych narodowości. W ciągu 7 miesięcy
w obozie zmarło, bądź też zostało zamordowanych, kilkuset jeńców.
Pochowano ich na cmentarzu jenieckim w lesie nieopodal wsi Stargard
Gubiński.
Po wojnie prochy ekshumowano i przeniesiono na cmentarze
rodzinne i jenieckie w różnych miejscowościach kraju. Komendantem
obozu był mjr Hans Ponto. Od września 1939 r. do grudnia 1940 r.
więziono tu także dużą grupę byłych powstańców śląskich, których
następnie Wehrmacht przekazał władzom politycznym.
We wrześniu 1969 r. z inicjatywy mieszkańców byłego powiatu
lubskiego na terenie byłego obozu postawiony został pomnik ofiar
Stalagu III B. Pomnik autorstwa Józefa Sarnowskiego jest wykonany
z piaskowca. Na czołowej jego ścianie widnieje płaskorzeźba mieczy
grunwaldzkich oraz słowa: "Ofiarom obozu w Gębicach".
Pomóż w rozwoju naszego portalu