Reklama

Nagrobki na cmentarzu w Dubiecku, jako przykład różnych kultur ziemi przemyskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Miesiąc listopad to okres spotkań wiernych na cmentarzach. Na wszystkie cmentarze w Polsce śpieszą tłumy podczas uroczystości Wszystkich Świętych, aby pochylić się nad grobem bliskich.

Cmentarz Komunalny w Dubiecku został założony w XVIII w. dzięki fundacji Anny Krasickiej. Leży on po lewej stronie drogi tzw. Węgierskiej z Krosna przez Dynów do Przemyśla. Wcześniej grzebano ludzi przy kościele. Ojciec mój opowiadał mi, że gdy pracował przy fundamentach obecnego kościoła w Dubiecku, napotykano ogromne ilości szkieletów, które złożono na obecnym cmentarzu. Równocześnie po tej stronie społeczność żydowska z Dubiecka również zdecydowała się zlokalizować kirkut.

Na cmentarzu w Dubiecku do roku 1945 grzebano też mieszkańców wyznania greckokatolickiego. Jest to wyjątkowe miejsce ziemi przemyskiej, gdzie spotkać można wpływ kultury chrześcijańskiej wyznania mojżeszowego, regionalnej kultury Wschodu. Obserwujący nagrobki zauważa to tzw. kulturowe promieniowanie mogił. Widoczny jest tu wpływ ludowego ośrodka kamieniarskiego w Bruśnie k. Lubaczowa. Korzystano też z usług kamieniarskich Tadeusza Janika z Rzeszowa, Józefa Sroczyńskiego z Jasła.

Cmentarz zlokalizowany jest na wzgórzu. Przy wejściu widoczne są okazałe obiekty grobów rodziny Mycielskich, Dembińskich, Krasickich. Są to piętrowe kaplice w stylu klasycystycznym z herbami rodowymi. Po lewej stronie znajduje się aleja grobów kapłanów-proboszczów Dubiecka.

Początek stanowi tu grobowiec ks. Władysława Dimmela ( 1822-1883), ks. Marcina Karakulskiego (1843-1898), jest grobowiec pierwszego budowniczego kościoła parafialnego ks. Michała Górnickiego ( 1862-1936), kończąc na ks. Kazimierzu Lisowiczu (1912-1967), który zakończył budowę. Jest tu mogiła ks. Franciszka Wirzbickiego (1889-1958), pierwszego nauczyciela religii w liceum dubieckim. W tej alei znajduje się też grobowiec o. Józefa Stachiaka (1899-1943) obrządku greckokatolickiego. Niżej są grobowce znanych osób w Dubiecku. Znanych i bogatych rzemieślników, bednarzy, krawców, szewców. Są tu nauczyciele szkół, pierwsi założyciele liceum w Dubiecku, profesorowie: J. Zalcman, A. Wójcik, A. Chyła

Okazały grobowiec ma mgr farmacji, znany aptekarz Juliusz Grudzewski (1868-1937), oraz Andrzej Sobol (1828-1896).

Wyjątkowe miejsca zajmują nagrobki dzieci z pełnymi wizerunkami aniołków lub dzieci z inskrypcjami. Ciekawe są zachowane liczne medaliony z fotografiami zmarłych. Jest pokaz mody naszych dziadków, babek, jak się ubierali, jakie nosili fryzury czy też wąsy.

Liczne są tu przykłady kultur nagrobków. Szczególnie widać to do roku 1939. Był to przede wszystkim grobowiec składający się z figur: krzyż, środek, cokół, spód. Równoramienny krzyż, 1=1, 5 metra wysokości. Na trójstopniowej podstawie zdobi płaskorzeźba-wizerunek ukrzyżowanego-monogram INRI, narzędzie męki, motywy roślinne. Te nawiązują do stylu greckokatolickiego tzw. Hromadskyj Krest. Niektóre prawdopodobnie były wykonywane przez rzeźbiarzy z Bruśni k. Lubaczowa. Oprócz tej formy, występują tu figury. Pod krzyżem adorujące postacie Matki Bożej i Marii Magdaleny. Stale nagrobne o półkolistym wierzchołku, zdobione profilem głowy Chrystusa w medalionie. Nie brakuje stylizowanych krzyży, imitujących nieokorowane pnie drzew. W latach 1850-1860 to rozkwit sztuki inskrypcyjnej cyrylicą, zaś strona frontowa krzyż, rytualny monogram, inwokacja oraz nekrolog, zawiera imię - nazwisko, wiek, datę urodzenia.

Występuje tu znany krzyż maltański - niski, przysadzisty. Znany jest również jako krzyż korsuński, wzorowany na sztuce bizantyjskiej. Można snuć wniosek o silnym wpływie Ośrodka w Bruśnie na te tereny. Była to najdalej wysunięta na zachód enklawa sztuki wschodniej. Spotyka się również na tym cmentarzu proste grobowce w postaci graniastosłupa, wzorowanego na macewach w sąsiednim kirkucie.

Przykładem jest tu mogiła śp. Juliusza Grudzewskiego. Nie brakuje tu symboli wpływu kultury ewangelicznej. Na uwagę zasługuje grobowiec ks. Władysława Dimmela i inne. Są tu znaki kultury tatarskiej.

Cmentarz w Dubiecku to historia, kultura społeczności. Wiele grobowców jest w złym stanie. Nie ma potomków rodzin zmarłych. Tylko władze samorządowe mogą zachować te symbole kultury. Historia cmentarza znajduje się w archiwum parafii Dubiecko. Tu wiele zależy od aktywności tej wspólnoty. Na początek należy wykonać identyfikacje oraz weryfikacje nagrobków i mogił. Wskazane jest wprowadzenie oznaczeń alei i rzędów terenu cmentarnego. Jest to pierwszy krok przy rozpoczęciu pracy. Dobrym przykładem jest odrestaurowany grobowiec ks. Władysława Dimmla.

Do końca II wojny światowej przy wyjściu na cmentarz znajdowała się murowana klasycystyczna brama. Została ona bezprawnie rozebrana bez zgody Konserwatora Zabytków w Przemyślu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Ocena: 0 -1

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sejm: Uchwalono ustawę uznającą język śląski za język regionalny

2024-04-26 11:20

[ TEMATY ]

język śląski

PAP/Rafał Guz

Sejm RP w piątek uchwalił ustawę uznającą język śląski za język regionalny. Za głosowało 236 posłów, przeciwko było 186, a 5 wstrzymało się od głosu.

Na mocy ustawy język śląski ma zostać wpisany do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych jako drugi – obok języka kaszubskiego – język regionalny. Oznacza to m.in. możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, gdzie używanie języka śląskiego deklaruje ponad 20 proc. mieszkańców, dofinansowanie działalności związanej z zachowaniem języka śląskiego czy wprowadzenie do Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.

CZYTAJ DALEJ

Warszawa: Ksiądz z Osiedla zaprasza na dyskoteki ewangelizacyjne pod Most Świętokrzyski

2024-04-26 09:08

[ TEMATY ]

ks. Rafał Główczyński

ks. Mirosław Benedyk

Ks. Rafał Główczyński, salwatorianin prowadzący na YouTube kanał Ksiądz z osiedla, organizuje dyskoteki ewangelizacyjne, które odbywać się będą w każdą sobotę pod Mostem Świętokrzyskim w Warszawie. Pierwsza w tym roku już w najbliższą sobotę.

Duchowny przypomniał, że pierwsza taka dyskoteka pod mostem odbyła się 27 maja 2023 r., w wigilię Zesłania Ducha Świętego. "Plan był taki, że nie mieliśmy żadnego planu, spontanicznie poszliśmy z głośnikiem pod Most Świętokrzyski. Wyszło tak, że od tej nocy byliśmy tam co sobotę do początku października" - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Papież jedzie na Biennale w Wenecji – Watykan i sztuka współczesna

2024-04-27 11:06

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Jutro papież papież Franciszek odwiedzi Wenecję. Okazją jest trwająca tam 60. Międzynarodowa Wystawa Sztuki - Biennale w Wenecji. Ojciec Święty odwiedzi Pawilon Stolicy Apostolskiej, który w tym roku znajduje się w więzieniu dla kobiet, a prezentowana w nim wystawa nosi tytuł - "Moimi oczami". Wizyta papieża potrwa około pięciu godzin obejmując między innymi Mszę św. na Placu św. Marka. Planowana jest również prywatna wizyta w bazylice św. Marka. Jak się podkreśla, papieska wizyta będzie "kamieniem milowym w stosunku Watykanu do sztuki współczesnej".

Zapraszając Włocha Maurizio Cattelana do pawilonu Watykanu na 60. Biennale Sztuki w Wenecji, Kościół katolicki pokazuje, że jest otwarty na niespodzianki. Cattelan zyskał rozgłos w mediach w 1999 roku, prezentując swoją instalację naturalistycznie przedstawiającą papieża Jana Pawła II przygniecionego wielkim meteorytem i szkło rozsypane na czerwonym dywanie, które pochodzi z dziury wybitej przez meteoryt w szklanym suficie. Budzące kontrowersje dzieło Cattelana było wystawione również w Warszawie, na jubileuszowej wystawie z okazji 100-lecia Zachęty w grudniu 2000 r. „Dziewiąta godzina” - tak zatytułowano dzieło, nawiązując do godziny śmierci Jezusa - została wówczas uznana za prowokacyjną, a nawet obraźliwą. Ale można ją również interpretować inaczej: Jako pytanie o przypadek i przeznaczenie, śmierć i odkupienie. I z tym motywem pasowałby nawet do watykańskiej kolekcji sztuki nowoczesnej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję