Reklama

Kiedy małżeństwo jest nieważne?

Niedziela łódzka 21/2007

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Elżbieta Adamczyk: - Księże Profesorze, zjawisko rozwodów w Polsce narasta, coraz większy procent sakramentalnych związków małżeńskich się rozpada. Nie jest tajemnicą, że zwiększa się liczba pozwów o stwierdzenie nieważności małżeństwa, składanych w Trybunale Metropolitalnym. Jaka jest skala tego zjawiska?

Ks. prof. Grzegorz Leszczyński: - To prawda, ilość pozwów o stwierdzenie nieważności małżeństwa wzrosła zdecydowanie. Myślę, że oprócz sugestii zawartej w Pani pytaniu jest to również spowodowane wzrostem świadomości, przy znacznym udziale mediów, że istnieje w Kościele prawna możliwość uznania zawartego małżeństwa za nieważne.

- Nie jest to jednak „rozwód kościelny” jak sądzą niektórzy?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Oczywiście, nie. Zgodnie z nauczaniem Kościoła, opartym na Ewangelii, małżeństwo jest jedno i nierozerwalne. Istnieją natomiast określone w prawie przyczyny, które powodują, że małżeństwo od początku nie zaistniało lub było zawarte nieważnie.

- Jakie to są przyczyny?

- Każda osoba, aby zawrzeć małżeństwo w sposób ważny, winna być przede wszystkim zdolna do wyrażenia w sposób świadomy i dobrowolny aktu zgody małżeńskiej, a ponadto winna być zdolna do podjęcia, a w konsekwencji do wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich. Mówiąc językiem prawniczym, są to trzy kategorie przyczyn nieważności małżeństwa: przeszkody zrywające, które czynią osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa, wady zgody małżeńskiej oraz brak formy kanonicznej wymaganej do ważnego zawarcia małżeństwa.

Reklama

- Co się kryje pod tymi prawnymi sformułowaniami?

- Trudno w tej rozmowie wymienić wszystkie szczegółowe kwestie. Najogólniej mówiąc przeszkodą małżeńską jest każda okoliczność, która na mocy prawa Bożego lub ludzkiego nie pozwala na ważne lub godziwe zawarcie małżeństwa. Wśród przeszkód wyróżniamy np. wiek, istniejący już węzeł małżeński, święcenia, pokrewieństwo, powinowactwo, niemoc płciową i inne.

- Czym są wady zgody małżeńskiej?

- Przyczyną sprawczą małżeństwa jest zgoda stron, która musi być rzeczywista, a więc nie pozorna czyli tylko zewnętrzna, musi być w pełni świadoma i dobrowolna, a ponadto równoczesna i wzajemna, czyli powzięta przez obie strony. Akt zgody małżeńskiej wymaga zatem od nupturientów zdolności do jego wyrażenia. Brak tej zdolności, wynikający z określonych w prawie przyczyn, czyni zgodę małżeńską nieważną. Wady zgody małżeńskiej to innymi słowy przyczyny, które czynią osobę niezdolną do wyrażenia w sposób ważny zgody małżeńskiej. Zaliczamy do nich np. przymus fizyczny i moralny, podstęp, błąd, jak i najczęściej spotykany w orzecznictwie tytuł nieważności małżeństwa, jakim jest niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, będąca konsekwencją różnego rodzaju zaburzeń sfery psychicznej, takich jak np. psychozy, anomalie psychoseksualne czy silna niedojrzałość emocjonalna.

- Czy wystarczy, że ktoś jest niedojrzały psychicznie, aby uznać go za niezdolnego do małżeństwa? Wiele jest przecież osób niedojrzałych w naszym społeczeństwie…

- Na tym tle dochodzi często do nieporozumień. Osoby przychodzące do naszego Trybunału mają przekonanie, że jeśli byli niedojrzali do małżeństwa, to automatycznie związek jest nieważny. Niedojrzałość w sensie potocznym, czy nawet psychologicznym, niekoniecznie jest kategorią prawną, stanowiącą podstawę stwierdzenia nieważności małżeństwa. Niedojrzałość ta, aby czynić osobę niezdolną do podjęcia obowiązków małżeńskich i to istotnych, takich jak obowiązek wierności, zrodzenia i wychowania potomstwa, stworzenia relacji międzyosobowej między małżonkami - winna mieć charakter poważny, ciężki oraz istnieć już w momencie zawierania małżeństwa. Co najważniejsze, dana osoba, stawiając pewną tezę, musi jej dowieść i temu służy proces. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronie wnioskującej o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Podam typowy przykład: niewystarczający jest dowód niewierności współmałżonka w czasie trwania małżeństwa. Trzeba udowodnić, że w momencie zawierania małżeństwa zakładał on niewierność, a więc wykluczył dochowanie wierności.

- Jakie środki dowodowe są w dyspozycji sędziów?

- Sędziowie w orzekaniu o nieważności danego małżeństwa biorą pod uwagę przede wszystkim zeznania stron, zeznania świadków, różne dokumenty, a w sprawach dotyczących impotencji lub sfery psychicznej - opinię biegłego sądowego, która nie ma charakteru wiążącego, nie mniej stanowi ważny dowód. Opinia ta jest niezwykle istotna dla sędziów, gdyż stwierdza lub nie, istnienie w momencie zawierania małżeństwa jakiegoś zaburzenia natury psychicznej u danej osoby i jego wpływ na zdolność osoby w sferze świadomości i wolności działania.

- W tak trudnych i delikatnych sprawach jak relacje małżeńskie nie jest łatwo podejmować decyzję. Czym kierują się sędziowie Trybunału Metropolitalnego?

- Sędziowie służą prawdzie. Jest to zasada naczelna ich działalności. Działanie dla dobra człowieka nie może nigdy oznaczać orzekania w sposób niezgodny z zasadami prawa. Mogę stwierdzić z pełnym przekonaniem, że w naszym Trybunale Metropolitalnym sędziowie orzekają zawsze zgodnie z własnym sumieniem, stojąc na straży jedności i nierozerwalności małżeństwa, co nie oznacza że ich opinie zawsze są jednomyślne.

- Co powinien zrobić człowiek, który przypuszcza lub ma dowody na to, że jego małżeństwo zostało zawarte nieważnie?

- Sadzę, że najpierw powinien skonsultować swoje przypuszczenia z duszpasterzami w parafii. Każdy ksiądz studiował prawo kanoniczne w seminarium i z pewnością ma wiedzę wystarczającą do tego, aby rozeznać sprawę. Następnym krokiem powinno być zasięgnięcie porady w Trybunale Metropolitalnym, w którym zawsze można uzyskać poradę prawną. Dopiero następnym etapem jest przygotowanie i złożenie pozwu. Pozwoli to uniknąć składania próśb, które są pozbawione jakichkolwiek podstaw prawnych i faktycznych.

2007-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował, ale jej ślady nosił na ciele

2024-03-28 23:15

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

św. o. Pio

Wydawnictwo Serafin

O. Pio

O. Pio

Mistycy wynagrodzenia za grzechy są powołani do wzięcia w milczeniu grzechów i cierpienia świata na siebie, w zjednoczeniu z Jezusem z Getsemani. Rzeczywiście, Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował i boleśnie przeżywał, ale jej ślady nosił na własnym ciele, aby w zjednoczeniu ze swoim Boskim Mistrzem współdziałać w wynagradzaniu za ludzkie grzechy. Jako czciciel Męki Pańskiej chciał, aby i inni korzystali z jego dobrodziejstwa.

„Misterium miłości. Droga krzyżowa z Ojcem Pio” to rozważania drogi krzyżowej, które proponuje nam br. Błażej Strzechmiński OFMCap - znawca życia i duchowości Ojca Pio. Rozważania każdej ze stacji przeplatane są z fragmentami pism Stygmatyka. Książka wydana jest w niewielkiej, poręcznej formie i zawiera także miejsce na własne notatki, co doskonale nadaje się do osobistej kontemplacji Drogi krzyżowej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję