Reklama

Najciekawsze zabytki Włocławka

Gotycka monstrancja

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Monstrancja (ostensorium) służy w Kościele katolickim wyłącznie do kultu eucharystycznego - w większości przypadków poza liturgią Mszy św. Stanowi wspaniałą oprawę do adoracji hostii zarówno w kulcie zbiorowym - podczas procesji, a także indywidualnym - w czasie wystawienia jej w kościele.

Funkcjonowanie monstrancji w kulcie eucharystycznym rozpoczęło się od ustanowienia w 1264 r. przez papieża Urbana IV uroczystości Bożego Ciała, a jej znaczenie wzrosło, gdy uroczystość ta, dla szczególnego uczczenia Najświętszego Sakramentu, przybrała formę tryumfalną, którą podkreśla procesja.

Wśród sprzętów liturgicznych forma monstrancji ukształtowała się najpóźniej, dopiero w XV w., podczas gdy inne naczynia liturgiczne ( kielich, patena) miały już swą symbolikę liturgiczną w XII i XIII w.

Ponieważ funkcjonowanie monstrancji w kościele związane jest z dogmatem o rzeczywistej i stałej obecności Chrystusa w ofierze eucharystycznej, zarówno kształt monstrancji, jak i symbole muszą o tej obecności przypominać. Najstarsze monstrancje nie miały określonego programu ikonograficznego. Wiele z nich powstało z cyborium - puszki na sakramenty, a także z relikwiarzy, których przeszklone komory na relikwie przerabiano na reservaculum - miejsce na hostię.

Gotyckie monstrancje mają kształty architektoniczne: cylindryczne (o kształcie pojedynczej wieży) i wieżyczkowe (przypominające trzynawowy kościół z wieżami). W czasach nowożytnych przyjął się do dziś niezwykle popularny typ monstrancji promienistej, przypominającej słońce. Taki kształt monstrancji ma bardzo złożoną symbolikę - koło jest figurą idealną i jako takie jest symbolem Boga. W najprostszej interpretacji wskazuje też, że Bóg nie ma początku ani końca.

W zamykanej w monstrancji hostii Chrystus jest obecny realnie - w swym Ciele rzeczywistym, ludzkim, umęczonym na krzyżu, dlatego na jej szczycie zawsze umieszcza się krucyfiks.

Oprócz niezbędnego w każdej monstrancji krucyfiksu, niezależnie od kształtu obudowy, mogą się w nich pojawiać symbole Męki Pańskiej, Grupa Ukrzyżowania, święci - patronowie kościołów, dla których monstrancje były wykonywane, figury aniołów, a także - najpóźniej wprowadzone - symbole Matki Bożej z Dzieciątkiem.

Jednym z bardzo interesujących zabytków sztuki gotyckiej znajdujących się we Włocławku jest monstrancja w typie architektonicznym z XIV/XV w. - przykład wyjątkowej klasy złotnictwa francuskiego. Kształt monstrancji mającej obszerne reservaculum i wtórnie dodane elementy dowodzą, że prawdopodobnie wcześniej pełniła funkcję relikwiarza.

Monstrancja ta, wyjątkowa z uwagi na formę, będąca jedynym przykładem tego typu w polskich zbiorach, została zakupiona przez bp. Karola Radońskiego w 1944 r. w Londynie. Dwa lata później umieszczono na niej napis dedykacyjny dla bazyliki katedralnej we Włocławku.

Monstrancja reprodukowana jest w albumie Skarby Włocławka, wyd. Studio Wena, Włocławek, 2001, s. 53.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Niskie zainteresowanie edukacją zdrowotną na Podhalu; w wielu szkołach lekcji tego przedmiotu nie będzie

2025-09-26 21:26

[ TEMATY ]

edukacja zdrowotna

Adobe Stock

GIEWONT

GIEWONT

W podhalańskich szkołach zainteresowanie nowym przedmiotem edukacja zdrowotna jest minimalne – wynika z danych zebranych w gminach regionu. W niektórych szkołach podstawowych zajęcia będą się odbywać tylko dla jednego ucznia, a w większości szkół średnich w ogóle ich nie będzie.

W Zakopanem w największej szkole ponadpodstawowej – Zespole Szkół Hotelarsko-Turystycznych im. Władysława Zamoyskiego, gdzie kształci się ponad 1 tys. uczniów – wszyscy zrezygnowali z edukacji zdrowotnej. Podobnie w Zespole Szkół Budowlanych im. Władysława Matlakowskiego nie znalazł się żaden chętny. W Liceum Ogólnokształcącym im. Oswalda Balzera w mieście pod Giewontem z spośród ok. 400 uczniów tylko 24 zadeklarowało udział w zajęciach.
CZYTAJ DALEJ

Bóg pomnaża dobro tych, którzy je czynią już teraz

2025-09-23 12:37

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej

Bóg pomnaża dobro tych, którzy je czynią już teraz, choćby w niewielkim zakresie. Karze zaś tych, którzy mają serce skąpe i niczego nie dają potrzebującym.

Jezus powiedział do faryzeuszów: «Żył pewien człowiek bogaty, który ubierał się w purpurę i bisior i dzień w dzień ucztował wystawnie. U bramy jego pałacu leżał żebrak pokryty wrzodami, imieniem Łazarz. Pragnął on nasycić się odpadkami ze stołu bogacza. A także psy przychodziły i lizały jego wrzody. Umarł żebrak i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama. Umarł także bogacz i został pogrzebany. Gdy cierpiąc męki w Otchłani, podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. I zawołał: „Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i przyślij Łazarza, aby koniec swego palca umoczył w wodzie i ochłodził mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu”. Lecz Abraham odrzekł: „Wspomnij, synu, że za życia otrzymałeś swoje dobra, a Łazarz w podobny sposób – niedolę; teraz on tu doznaje pociechy, a ty męki cierpisz. A ponadto między nami a wami zionie ogromna przepaść, tak że nikt, choćby chciał, stąd do was przejść nie może ani stamtąd nie przedostają się do nas”. Tamten rzekł: „Proszę cię więc, ojcze, poślij go do domu mojego ojca. Mam bowiem pięciu braci: niech ich ostrzeże, żeby i oni nie przyszli na to miejsce męki”. Lecz Abraham odparł: „Mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają!” „Nie, ojcze Abrahamie – odrzekł tamten – lecz gdyby ktoś z umarłych poszedł do nich, to się nawrócą”. Odpowiedział mu: „Jeśli Mojżesza i Proroków nie słuchają, to choćby ktoś z umarłych powstał, nie uwierzą”».
CZYTAJ DALEJ

Jubileusz wspólnot charyzmatycznych

2025-09-27 19:59

[ TEMATY ]

Grudziądz

Renata Czerwińska

W kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Grudziądzu miał miejsce diecezjalny jubileusz wspólnot charyzmatycznych.

W parafii spotkali się członkowie wspólnot m.in. z Brodnicy, Chełmna, Chełmży, Golubia, Grążaw, Grudziądza, Lubawy, Wąbrzeźna, Torunia.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję