Reklama

"Pokłon pasterzy" Zurbarána

Niedziela Ogólnopolska 51/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Na pierwszej stronie Niedzieli prezentujemy Pokłon pasterzy (1638) - dzieło Francisca de Zurbarána (1598-1664), jednego z najznamienitszych przedstawicieli hiszpańskiego "złotego wieku" w malarstwie. Obraz powstał na zamówienie Zakonu Kartuzów i jest jednym z zespołu malowideł przeznaczonych jako nastawa ołtarzowa gigantycznych rozmiarów, mierząca 15m x 6m.
Obrazy tworzące nastawę, niestety, uległy w późniejszym czasie (XIX wiek) rozproszeniu po kolekcjach Europy.
Wielki mistrz hiszpański Zurbarán opisuje święte wydarzenie Narodzenia Pańskiego językiem swojego kraju i swojej epoki. Jest to scena wielofiguralna, wielopłaszczyznowa, gdzie mistycyzm splata się z realistyczną formą. Maryja pochyla się nad Dzieciątkiem, które jaśnieje blaskiem i spoczywa na białym gieźle, okrywającym sianko. Dzieciątko adorują przedstawieni realistycznie pasterze, a wśród nich bardzo charakterystyczna dziewczynka, o rysach zgrubiałych i twardych - dziecko z hiszpańskiego ludu. Uśmiechnięta, przysiadła na pierwszym planie z koszem białych jajek, obok glinianego dzbana, pewnie z mlekiem. Dziewczynka reprezentuje serie typów malowniczych, ludowych, które w XVII wieku stały się ulubionym motywem kompozycji malarskich w Hiszpanii, we Włoszech i na całym świecie. (Za kolebkę tych interesujących tendencji w plastyce XVII wieku uchodzi Neapol). Wielcy Hiszpanie XVII wieku ulegają przemożnemu wpływowi sztuki Caravaggia, który nie bał się malować realistycznie scen religijnych o treściach mistycznych, np. Złożenie do grobu - najlepsze dzieło malarza, ze zbiorów Watykańskich, wystawiane w Polsce w 1996 r. Malarzem, który utrwalił i poszerzył wpływ Caravaggia w Hiszpanii, był Josč de Ribera (1591-1652). Osiadły w Neapolu, zetknął się tam ze sztuką Włocha. Francisco Zurbarán był uczniem caravaggionisty Ribery.
Zurbarán w scenie Pokłonu pasterzy na pierwszym planie, po prawej stronie, przedstawia białego baranka - symbol ofiary Chrystusa. W tej radosnej scenie Narodzenia jest to przypomnienie Męki i Śmierci. A przecież można by myśleć, że to serdeczny dar pasterzy, złożony Panu. Tuż za Maryją, po lewej stronie, widzimy wytworne, śpiewające i grające anioły. Malarz - mistrz zaprasza je tu, na ziemię, między pasterzy i nas.
Nad pejzażem z antycznymi ruinami, już na niebie, subtelny anioł w koralowej szacie gra na harfie, a plejada małych, nagich aniołków śpiewa, zerkając do otwartego śpiewnika.
Scena Pokłonu pasterzy utrzymana jest w łagodnym kolorycie i dość miękkim światłocieniu jak na linearny styl artysty. Pamiętając Caravaggia, wydobywa jednak postaci światłem z panującego cienia. To światło artysta koncentruje na Nowonarodzonym. Maryja pochyla się nad Dzieciątkiem, a my razem z pasterzami i aniołami oddajemy pokłon objawionemu Bogu, radując się w sercach.
W Polsce można podziwiać jedno z arcydzieł światowych Francisca de Zurbarána - Madonnę Różańcową adorowaną przez Kartuzów, która znajduje się w Poznaniu w zbiorach Muzeum Narodowego. Rdzeniem tej pięknej kolekcji sztuki hiszpańskiej jest historyczna kolekcja Atanazego hr. Raczyńskiego (1788-1874), kolekcjonera i znawcy malarstwa, pruskiego ambasadora w Lizbonie i Madrycie.
Najwspanialsze obiekty w tym zespole stanowią dzieła ze "złotego okresu" malarstwa hiszpańskiego - z epoki baroku: dzieła Josč de Ribery, Antonia Peredy, Francisca de Zurbarána Madonna Różańcowa. Nieżyjący już historyk sztuki Ksawery Piwocki tak pisał o tym obrazie: "Na tronie unoszonym przez wieniec główek anielskich siedzi młodziutka Madonna, trzymając na kolanach Dzieciątko, które opiera rękę na potężnym globie. W tle za nią jasny przestwór nieba, widoczny zza konwencjonalnych i bardzo realistycznych zwisów kotar. Ujęta jest plastycznie, a szeroko rozstawione jej kolana podkreślają masywną bryłę postaci. Ze stopni tronu opada bogata makata, stanowiąca łącznik między sferą Marii a grupą klęczących w zachwyceniu mnichów. Klęczą oni na realnej ziemi, usłanej pracowicie malowanymi kwiatami, głowami zaś sięgają niemal w pobliże Boskiego Majestatu. Każdy kształt ujęty jest ostro i modelowany kontrastowo, jak przystało na ucznia caravaggionisty. Wszystko jest równie realne: zaświaty i kwiaty, wiszące z nieba kotary, dywan i zapatrzone w Marię twarze mnichów. Zdumiewający realizm tej sceny miarkowany jest jedynie tradycyjnym układem kompozycyjnym".
Sztuka Zurbarána, niezwykłego artysty współpracującego ze światem zakonnym okresu kontrreformacji, powściągliwa, surowa, realistyczna i mistyczna zarazem - ciągle fascynuje odbiorców.

PS
Dzieła innego wielkiego Hiszpana - Pabla Picassa (1881-1973), goszczą w Warszawie na ogromnej wystawie w Muzeum Narodowym od 26 listopada 2002 r. do 7 lutego 2003 r.
J. W.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył

2024-03-28 06:16

[ TEMATY ]

Wielki Post

rozważania

rozważanie

Adobe.Stock.pl

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Jezus spożywa ze swoimi uczniami ostatnią wieczerzę. Wie, że to, co teraz im mówi, za chwilę stanie się rzeczywistością – Jego Ciało zostanie wydane i Krew przelana w piątek, w czasie zabijania w świątyni baranków paschalnych. Wypowiada słowa, które odtąd będą powtarzane w czasie każdej Mszy św.: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje… bierzcie i pijcie, to jest Moja Krew”. „Ile razy bowiem będziecie jeść ten chleb i pić z tego kielicha, będziecie ogłaszać śmierć Pana, aż przyjdzie” (1 Kor 11, 26), dodaje św. Paweł Apostoł. Mogę te słowa przyjąć jako zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył. „Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja wskrzeszę go w dniu ostatecznym” (J 6, 53n). Takie to proste i takie trudne jednocześnie… Tajemnica Bożej miłości.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

Panie! Bądź dla nas codziennym zmartwychpowstawaniem!

2024-03-28 23:44

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Chrystus zmartwychwstał, lecz każdy z wierzących musi szukać zrozumienia wielkości tej prawdy w swoim życiu i sił, których ona udziela.

Ewangelia (J 20,1 -9)

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję