"Przychylając się do prośby środowiska katechetów uczących w szkołach specjalnych oraz uwzględniając pozytywną opinię Matki Generalnej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, mocą posiadanej władzy ustanawiam Błogosławioną Matkę Elżbietę Różę Czacką patronką dzieł i środowiska osób pracujących na rzecz i z osobami z niepełnosprawnością w archidiecezji warszawskiej" - czytamy w dekrecie metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza.

Autorzy komunikatu przekazanego PAP poinformowali, że katecheci pracujący w szkołach specjalnych zwrócili się do kard. Nycza z prośbą o ogłoszenie patronką matki Czackiej, która sama była niepełnosprawna i poświęciła się osobom niewidomym.

"Stwierdziliśmy, że osoby, które spotykają się z niepełnosprawnością w różnym wymiarze - fizycznym i intelektualnym, potrzebują osoby, w której będą mogły widzieć wzór, ale też sens pracy z osobami niepełnosprawnymi" - zaznaczył cytowany w komunikacie ks. Marcin Klotz z wydziału duszpasterstwa dzieci i młodzieży archidiecezji warszawskiej.

Podkreślił, że osoby, które na co dzień towarzyszą niepełnosprawnym, czyli katecheci, rodzina, nauczyciele, wychowawcy, opiekunowie przyczyniają się do ich rozwoju na różnym poziomie, mimo że nie zawsze jest to widoczne.

"Matka Róża Czacka pokazuje, że ta praca ma sens. Nawet jeśli po ludzku wydaje się nam, że to nie ma sensu, bo nie widzimy efektów. Róża pokazuje nam, że to nie ma znaczenia, bo Pan Bóg działa w taki sposób, w jaki chce" - wyjaśnił ks. Klotz.

Koordynatorka IX Ogólnopolskiej Konferencji Katechetów Specjalnych Anna Mielecka zastrzegła, że pomysł na ogłoszenie matki Czackiej patronką osób towarzyszących niepełnosprawnym zrodził się w czasie zeszłorocznej konferencji o katechezie specjalnej, która odbyła się niedługo po beatyfikacji zakonnicy. "Zachęcił nas do tego kard. Nycz, który powiedział, że widziałby matkę Czacką jako patronkę, żebyśmy patrzyli na jej zmagania oraz radość i otwartość, z którą podchodziła do osób z niepełnosprawnością" - mówiła.

Jak podkreśliła, matka Czacka zachęcała, aby oddawać swoją pracę Bogu, ale też pokazywała, że potrzebne jest konkretne przygotowanie do pracy z niepełnosprawnymi. Przypomniała, że zanim matka Czacka zaczęła zajmować się niewidomymi odwiedziła najlepsze ośrodki w Europie, które opiekują się takimi osobami, aby dobrze przygotować się do pracy.

"To bardzo cenny przykład, ponieważ pracujemy z osobami, które mają konkretne wymagania i potrzeby, dlatego powinniśmy być na bieżąco z tym, co dzieje się w naukach specjalnych, pedagogice specjalnej, aby to przenosić na grunt naszej pracy" - zaznaczyła Mielecka.

Róża Maria Czacka (imię zakonne Elżbieta) urodziła się 22 października 1876 r. w Białej Cerkwi (obecna Ukraina). Od dzieciństwa groziła jej ślepota. Po wielu nieudanych próbach ratowania resztek wzroku utraciła go ostatecznie w wieku 22 lat. Przyjmując swoją sytuację jako powołanie do służby, postanowiła pomóc tym, którzy przeżywają podobne doświadczenie.

Korzystając z międzynarodowego dorobku tyflologii, w szczególności francuskiej, gdzie zostało opracowane pismo brajlowskie i liczne pomoce dydaktyczne, w 1908 r. Róża Czacka podjęła pierwsze próby praktycznej realizacji własnej koncepcji pracy na rzecz osób niewidomych na ziemiach polskich. W 1910 r. utworzyła w Królestwie Polskim Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, które oficjalnie zostało zatwierdzone przez władze carskie 11 maja 1911 r. Na jego działalność przeznaczyła pieniądze odziedziczone po rodzicach.

Staraniem matki Czackiej było powstanie Zakładu dla Niewidomych w Laskach na terenie dawnego folwarku podarowanego jej przez rodzinę Daszewskich, gdzie osoby niewidome mogły się kształcić, uczyć prostych czynności. Na miejscu w Laskach powstała biblioteka brajlowska. Pomoc otrzymywały także rodziny dorosłych niewidomych.

W latach 1915–1918 zrodziła się w Czackiej myśl o powołaniu do życia nowego zgromadzenia, którego zadaniem byłaby troska o niewidomych na każdym etapie ich życia. Uzyskawszy pozwolenie biskupa łucko-żytomierskiego, Róża Czacka przyjęła habit III Zakonu św. Franciszka i 15 sierpnia 1917 r. złożyła śluby wieczyste, przyjmując imię s. Elżbiety.

W listopadzie 1918 r. uzyskała zgodę władz kościelnych i przyjęła pierwsze kandydatki do nowego zgromadzenia, które od 1 grudnia 1918 r. nosi nazwę Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.

Róża Czacka pisała również i publikowała prace z dziedziny tyflologii. Opracowała polską wersję alfabetu Braille'a i systemy skrótów ortograficznych.

Matka Elżbieta Róża Czacka zmarła 15 maja 1961 r. Pochowano ją na cmentarzu zakładowym w Laskach. Beatyfikacja odbyła się 12 września 2021 r. w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Zgodnie z decyzją papieża jej wspomnienie obchodzone jest w Kościele katolickim w Polsce 19 maja. (PAP)

Autor: Iwona Żurek

iżu/ mark/